Współcześnie woda znajduje szereg różnych zastosowań – jest niezbędna dla prawidłowego przebiegu wielu procesów: od właściwego funkcjonowania różnych systemów i urządzeń, przez produkcję przemysłową, rolną, po bezpośrednie użytkowanie. Jasne jest więc to, że aby skutecznie optymalizować użytkowanie ograniczonych przecież zasobów wodnych, konieczne jest stosowanie jak najefektywniejszych metod uzdatniania wody – w tym przede wszystkim – dezynfekcji.
W zależności od celów, którym ma „służyć” woda, a także od jej parametrów i innych czynników (m.in. ekologicznych i ekonomicznych) stosuje się różne metody dezynfekcji – zarówno w przypadku wody do użytku gospodarstw domowych, jak i do użytku publicznego i komercyjnego. Mamy tu na uwadze m.in.: wodę procesową, wodę w obiegach chłodniczych i klimatyzacyjnych, wodę w basenach itp.
Wybór jednej metody dezynfekcji nie zawsze jest pomysłem trafnym – bywa, że wskazane jest zastosowanie różnych technik i ich kombinacji. Granimex – dysponując wieloletnim doświadczeniem i bogatą wiedzą zespołu specjalistów – jest w stanie zaproponować klientom optymalne metody dezynfekcji (biorąc pod uwagę wszystkie niezbędne czynniki – zgodnie ze zindywidualizowanymi potrzebami i oczekiwaniami każdego klienta).
Dezynfekcję można przeprowadzać na wiele sposobów – podstawowy podział rozróżnia: dezynfekcję fizyczną i chemiczną.
Metody fizyczne to: promieniowanie ultrafioletowe, ultradźwięki oraz metody termiczne.
Metod chemicznej dezynfekcji jest więcej, znajdują też o wiele szersze „pole” zastosowań. Możemy do nich zaliczyć m.in.: chlor, dwutlenek chloru, podchloryn sodu, chloraminy; ozon.
Wyżej wymienione sposoby są stosowane najczęściej, co nie oznacza, że są jedyne – można również przeprowadzić dezynfekcję m.in. za pomocą jonów srebra lub miedzi, czy też ultrafiltrację.
Metody chemiczne
Zdecydowanie najczęściej stosowane. Jest ich kilka, każda ma swoje plusy i minusy. Zwróćmy uwagę np. na podział ze względu na moc bakteriobójczą każdej z nich. Najmocniejszy pod tym względem będzie ozon, najsłabsze – chloraminy.
Odwrotnie będzie się natomiast prezentował podział metod chemicznej dezynfekcji ze względu na czas działania. Najdłuższy działanie dezynfekcyjne charakteryzuje chloraminy, najkrócej, natomiast działa ozon.
Na tym przykładzie możemy stwierdzić, że wybór metody dezynfekcji nie zawsze jest oczywisty i o zastosowaniu określonej metody (metod) zawsze powinny decydować indywidualne cechy każdego projektu.
Krótki przegląd chemicznych metod dezynfekcji
- chlorowanie
Wciąż jeszcze najczęściej stosowana metoda, choć chlor coraz częściej przegrywa konkurencję z dwutlenkiem chloru.
Chlorowanie jest też najstarszą metodą dezynfekowania wody. Polega ona na dodawaniu do wody chloru (w postaci gazu). Coraz częściej stosuje się jednak w tym celu podchloryn sodu, który w temperaturze pokojowej przyjmuje postać ciała stałego.
Podchloryn jest dość niestabilny i złe warunki przechowywania (np. ekspozycja na promieniowanie słoneczne) powodują szybkie ulatnianie się chloru. Należy pamiętać o zasadach przechowywania podchlorynu – m.in. nie można go składować w zbiornikach z aluminium czy stali nierdzewnej.
Aby przeprowadzić skuteczne chlorowanie, należy mieć na uwadze wartość pH wody (im jest wyższa, tym więcej środka potrzebujemy). Nie należy przesadzać z ilością środka dezynfekcyjnego – wbrew pozorom nie przyczynia się to do zwiększenia odporności wody na obecność szkodliwych substancji.
Niezależnie od tego, czy użyjemy chloru gazowego czy podchlorynu – produktem ich rozkładu będzie kwas podchlorawy (czyli ta substancja, która wykazuje właściwe działanie dezynfekcyjne).
Aby zwiększyć skuteczność chlorowania, należy zadbać o wcześniejsze pozbycie się z wody różnych związków organicznych oraz mineralnych, w mętnej wodzie chlor jest mniej efektywny. Redukcja związków organicznych jest niezwykle istotna również dlatego, że chlor reagując z nimi, może tworzyć potencjalnie rakotwórcze produkty uboczne.
- dwutlenek chloru
Coraz częściej stosowany (zdecydowanie mniej „obciążający”, również jeśli chodzi o ww. produkty uboczne, ponieważ nie reaguje z czynnikami organicznymi) gaz, bardzo dobrze rozpuszczający się w wodzie. Jest silnym środkiem dezynfekującym. Wykazuje się dłuższym czasem oddziaływania niż chlor, skuteczność jego działania nie jest też zależna od czynnika pH wody.
Kolejny atut stosowania dwutlenku chloru to „umiejętność” likwidowania potencjalnie bardzo groźnego biofilmu tworzącego się na ścianach różnych urządzeń mających kontakt z wodą. Biofilm sprzyja zwiększaniu się kolonii bakterii Legionelli, która może wywoływać groźną chorobę – Legionellozę. Kolejny plus stosowania dwutlenku chloru to jego neutralność zapachowa.
Najczęściej dezynfekcji za pomocą tego środka dokonuje się w przemyśle spożywczym.
- ozonowanie
Jest jednocześnie najsilniejszym środkiem dezynfekującym, ale z drugiej strony – słabo rozpuszcza się w wodzie i wykazuje bardzo szybki czas rozpadu, dlatego zazwyczaj konieczne jest stosowanie również dodatkowych metod dezynfekcji po ozonowaniu. Główna zaleta tego środka to rozkładanie się do poziomu tlenu.
Ozonowanie jest szczególnie popularne w przemyśle spożywczym. Metodę tę wykorzystuje się też często przy uzdatnianiu wody w obiegach chłodniczych i w basenach.
Metody fizyczne
- dezynfekcja promieniowaniem ultrafioletowym (UV)
To nowoczesna metoda dezynfekcji, bazująca na promieniowaniu ultrafioletowym. Jest zupełnie „nieinwazyjna” – jej stosowanie nie powoduje zmian w zakresie parametrów wody.
Promieniowanie UV skutecznie eliminuje różnego rodzaju niebezpieczne mikroorganizmy obecne w wodzie.
Byłaby to z pewnością metoda częściej stosowana (z uwagi na jej wysoką skuteczność i szybkość działania) ale jej wadą jest zakres działania – dezynfekuje skutecznie, jednak tylko bezpośrednio w miejscu użycia. Konieczne jest zatem wsparcie tej metody dezynfekcją chemiczną.
Promieniowanie ultrafioletowe sprawdza się m.in. w przypadku wody procesowej.
- metoda termiczna
Aby zadziałać, potrzebuje wysokich temperatur, w związku z tym jest nie jest tania. Znajduje zastosowanie m.in. w przemyśle farmaceutycznym.
