Substancje organiczne, które występują w wodzie, są zanieczyszczeniami nie pozostającymi bez wpływu na jakość cieczy. Wielu badaczy przypisuje związkom organicznym niekorzystne oddziaływanie na zdrowie. Ze względu na niebezpieczeństwo zdrowotne zaleca się usuwanie tych substancji z wody w tak dużym stopniu, jak tylko jest to możliwe. W jaki sposób można tego dokonać? Jakie istnieją metody uzdatniania wody?
Skąd się biorą związki organiczne w wodzie?
Związki organiczne to naturalne zanieczyszczenia, które mogą mieć wpływ na właściwości fizykochemiczne wody, a w rezultacie mocno obniżać jej jakość. Zanieczyszczenia są skutkiem tego, że cząsteczki roślinne i zwierzęce obecne w cieczy zaczynają się mikrobiologicznie rozkładać. Zawierają w sobie takie pierwiastki jak węgiel, wodór, azot, siarkę czy fosfor. Pochodzenia związków organicznych w wodzie można szukać w wielu źródłach. Jednymi z nich są procesy naturalne, np. biotoksyny, które wytwarzane są przez sinice czy też chlorofil, pochodzący z cząsteczek roślinnych. Związki organiczne mogą się też tworzyć w wyniku opadów atmosferycznych czy spływów powierzchniowych (kwasy hydrofobowe i substancje hydrofilowe), a także wtedy, gdy do wód przedostają się ścieki komunalne czy zanieczyszczenia przemysłowe (amoniak, żelazo, mangan). Mogą też powstawać w zbiornikach wodnych, np. studniach. Niestety często uzdatnianie wody ze studni, choć coraz bardziej popularne, uważane jest niesłusznie za zbytek, co prowadzi do wielu powikłań zdrowotnych spowodowanych spożywaniem zanieczyszczonej wody. Tymczasem materia organiczna, przedostająca się do gleby, a stamtąd do wód, to olbrzymie źródło zanieczyszczeń organicznych.
Dlaczego uzdatnianie do spożycia wody sprawia najwięcej kłopotów?
Woda pitna, przeznaczona do spożycia, ma bezpośredni wpływ na nasze zdrowie. Oczywiście zanieczyszczona woda wykorzystywana do celów sanitarnych również może nam zaszkodzić, powodując chociażby problemy dermatologiczne, np. wysypki. Jednak to właśnie spożycie wody może powodować tak poważne konsekwencje jak zatrucia. Jest to na tyle paląca kwestia, że sprawę jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia oraz Dyrektywa Rady Unii Europejskiej, które mówią o tym jakie warunki musi spełniać woda, aby mogła być uznana za bezpieczną. W związku z tym uzdatnianie wody staje się bardzo wymagające - nie wystarczy, że pozbędziemy się tzw. twardej wody, usuwając z niej sole, wapń czy magnez. Musi ona też być wolna od chorobotwórczych organizmów. Pod względem mikrobiologicznym i chemicznym nie może stanowić zagrożenia dla zdrowia ani życia, nie może też wykazywać właściwości korozyjnych.
Na czym polega uzdatnianie wody?
Uzdatnianiem wody jest proces, który prowadzi do na tyle znacznej poprawy jej jakości, że staje się ona zdatna do wykorzystania w celach bytowo-gospodarczych. Uzdatnianie wody w domu odbywa się zwykle w systemach wykorzystujących do filtracji wody zjawiska fizyczne, działania mechaniczne albo reakcje chemiczne. Filtry te mogą być wyposażone we wkłady, które wykorzystują np. zjawisko odwróconej osmozy, czyli jedną z wielu metod membranowych uzdatniania wody. Wykorzystuje się tutaj bowiem membranę z mikrootworami, które, obrazując proces w sposób uproszczony, przepuszczają cząsteczki wody, a nie przepuszczają cząsteczek soli, których chcemy się pozbyć z cieczy.
Filtry mogą też być wyposażone we wkłady węglowe, ponieważ aktywny węgiel działa na zasadzie adsorpcji, pochłaniając zanieczyszczenia takie jak metale ciężkie, chlor i inne.
Z kolei w przemysłowym uzdatnianiu wody stawia się na przystosowanie wody do celów nie tylko spożywczych, ale i kosmetycznych, farmaceutycznych czy przetwórczych. Woda ta również musi być bezpieczna bakteriologicznie. Do tego celu stosuje się między innymi utlenianie chemiczne, dezynfekcję wody za pomocą promieni UV czy temperatury, ozonowanie i wiele innych. W wyniku poprawnego uzdatniania wody zyskuje ona pożądane parametry jakościowe.
